Aνεμογεννήτριες - Ερωτήσεις / Απαντήσεις

Η ανεμογεννήτρια είναι ο κινητήρας που μετατρέπει την αιολική ενέργεια (άνεμος) σε μηχανική και στη συνέχεια σε ηλεκτρική. Είναι η εξέλιξη των γνωστών σε όλους μας ανεμόμυλων με την διαφορά ότι παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα για να καλύψει τις ανάγκες μας σε ηλεκτρική ενέργεια.

Η αρχή λειτουργίας μίας ανεμογεννήτριας βασίζεται στην μετατροπή της αιολικής ενέργειας σε ηλεκτρική. Αρχικά ο άνεμος κινεί τα πτερύγια της ανεμογεννήτριας. Τα πτερύγια είναι συνδεδεμένα σε έναν άξονα ο οποίος περιστρέφεται. Η περιστροφή του άξονα συμπαρασύρει σε περιστροφή μία ηλεκτρογεννήτρια η οποία τελικά «παράγει» το ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι ανεμογεννήτριες χωρίζονται σε οριζόντιου άξονα και κάθετου άξονα (ανάλογα με το αν ο άξονας είναι παράλληλα ή κάθετα στη γη. Οι ανεμογεννήτριες οριζόντιου άξονα έχουν το μειονέκτημα πως παράγουν μεγαλύτερο θόρυβο κατά τη λειτουργία τους, επηρεάζονται περισσότερο από αναταράξεις και απαιτούν ένα κατευθυντήριο στέλεχος, ώστε να ευθυγραμμίζονται με την διεύθυνση του αέρα.
Οι ανεμογεννήτριες κάθετου άξονα αντίστοιχα έχουν το μειονέκτημα πως απαιτούν μεγαλύτερη ένταση ανέμου (ταχύτητα). Επίσης, για να επιτύχουν υψηλές αποδόσεις απαιτούν μεγάλη επιφάνεια (και άρα ύψος) προβολής. Σημαντικό επίσης πρόβλημα δημιουργείται κατά τη συντήρηση της, καθώς για να επισκεφτεί κανείς τα έδρανα πρέπει να αποσυναρμολογήσει μεγάλο τμήμα της ανεμογεννήτριας.

Όπως και στα φωτοβολταϊκά, οι κατηγορίες παραγωγών είναι τρείς και διαχωρίζονται ανάλογα με τον τρόπο εκμετάλλευσης της ενέργειας.

Α. Διασυνδεδεμένες Ανεμογεννήτριες (grid connected)
Αυτή η κατηγορία είναι και η πλέον διαδεδομένη αφού όλη η παραγόμενη ενέργεια διοχετεύεται στο δίκτυο και ο παραγωγός πληρώνεται για την ενέργεια που προσφέρει με προκαθορισμένο τίμημα.

Β. Αυτόνομο σύστημα (off grid system)
Σε αυτήν την περίπτωση όλη η παραγόμενη ενέργεια χρησιμοποιείται μόνο για να καλύψει ιδίες καταναλώσεις κτηρίων, εγκαταστάσεων και άλλων ενεργοβόρων μονάδων, χωρίς να υπάρχει δοσοληψία μεταξύ παραγωγού και διαχειριστή δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Η παρεχόμενη ενέργεια είτε καταναλώνεται απευθείας, είτε αποθηκεύεται και καταναλώνεται σε περίοδο όπου δεν υπάρχει αέρας

Γ. Καθεστώς αυτοπαραγωγού
Πρόκειται για ένα μικτό σύστημα. Η παραγωγή από την ανεμογεννήτρια χρησιμοποιείται για να καλύψει αρχικά τις τοπικές ανάγκες. Σε περίπτωση που υπάρχει περίσσεια αυτή διοχετεύεται στο δίκτυο και ο παραγωγός πληρώνεται όπως θα πληρωνόταν σε ένα διασυνδεδεμένο σύστημα.

Οι περιοχές εγκατάστασης ανεμογεννητριών εξετάζονται κατά περίπτωση από τους αρμόδιους φορείς στα αρχικά στάδια του έργου. Η ισχύουσα νομοθεσία δεν κατηγοριοποιεί τις περιοχές που προβλέπεται η εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Εξαίρεση αποτελεί, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Ο.Ρ.Σ.Α. (Οργανισμός Ρυμοτομικού Σχεδίου Αθηνών), η εγκατάσταση Α/Γ στην περιφέρεια της Αττικής. Τεχνικά η ανεμογεννήτρια μπορεί να εγκατασταθεί οπουδήποτε υπάρχει σταθερή βάση – είτε είναι κάποιο οικόπεδο ή και ακόμα η στέγη ενός κτιρίου.
Περιορισμούς συναντάμε σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπου οι κανονισμοί ασφάλειας δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση μηχανών με κινούμενα μέρη (βλέπε ανεμογεννήτριες) κοντά σε σημεία σύναξης πολλών ανθρώπων.

Αιολικά πάρκα ισχύος μέχρι 100kW, εντάσσονται στην κατηγορία των μικρών εγκαταστάσεων.
Έργα μεγαλύτερης ισχύος εντάσσονται στην κατηγορία μεσαίας – μεγάλης κλίμακας (μέχρι 1MW), ενώ τα μεγαλύτερα έργα που φθάνουν έως κάποιες δεκάδες (ή και εκατοντάδες) MW χαρακτηρίζονται ως μεγάλες εγκαταστάσεις.
Για εγκαταστάσεις μέχρι 50kWp, για κάθε παραγόμενη κιλοβατώρα η τιμή 0,25€. Για μεγαλύτερες εγκαταστάσεις η τιμή είναι 0,08785 € (Ηπειρωτικό δίκτυο) και 0,09945 € (Μη διασυνδεδεμένες νήσους).
Οι τιμές αυτές ισχύουν ανεξάρτητα της ημερομηνίας υπογραφής του συμβολαίου με τον διαχειριστή του δικτύου.

Το ρεύμα που παράγεται από την ανεμογεννήτρια αγοράζεται εξ' ολοκλήρου από τον ΑΔΜΗΕ. Διοχετεύεται στο δίκτυο και από εκεί διατίθεται προς χρήση από τους υπόλοιπους καταναλωτές. Για εγκαταστάσεις μέχρι 50kWp, για κάθε παραγόμενη κιλοβατώρα η τιμή 0,25€. Για μεγαλύτερες εγκαταστάσεις η τιμή είναι 0,08785 € (Ηπειρωτικό δίκτυο) και 0,09945 € (Μη διασυνδεδεμένες νήσους). Κλιμάκωση τιμών, όπως συμβαίνει στα φωτοβολταϊκά, δεν έχει καθοριστεί.

Το συμβόλαιο με το ΑΔΜΗΕ διαρκεί 20 χρόνια, ενώ υπάρχει δυνατότητα επέκτασης της διάρκειας ισχύος του συμβολαίου στο πέρας της 20ετίας. Μέτα την λήξη του συμβολαίου και την διακοπή της συνεργασίας των δύο μερών, το σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί, αλλά η παραγόμενη ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιείται για να καλύψει ιδίες ανάγκες ή άλλου είδους ανάγκες.

Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών επιτρέπεται μέχρι να καλυφθούν οι στόχοι για 4000MW μέχρι το 2014 και 7500MW μέχρι το 2020. Σε περίπτωση που οι στόχοι καλυφθούν νωρίτερα, το πρόγραμμα ενδέχεται να σταματήσει.

Ενδεικτικά, για μία περιοχή με αρκετά καλή μέση ταχύτητα ανέμου (Κυκλάδες, Εύβοια, Πελοπόννησος, Αν. Αττική) η ετήσια παραγόμενη ενέργεια είναι 2.000-2.500 kWh ανά εγκατεστημένο kW, τιμή σχεδόν διπλάσια από αυτήν της παραγωγής των φωτοβολταϊκών. Επειδή όμως ο άνεμος δεν είναι το ίδιο προβλέψιμος όπως ο ήλιος, υπάρχει και περίπτωση η παραγωγή να είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη σημαντικά. Στην ιστοσελίδα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μπορείτε να συμβουλευτείτε χάρτες αιολικού δυναμικού όλης της Ελλάδας.

Οικονομικά οφέλη
Ο παραγωγός πληρώνεται για την ενέργεια που διοχετεύει στο δίκτυο. Από την άλλη, επωμίζεται το κόστος εγκατάστασης του σταθμού. Από μελέτες που έχουν γίνει, εκτιμάται ότι η απόσβεση πραγματοποιείται σε περίπου 6-7 έτη με την διάρκεια της επένδυσης να είναι τουλάχιστον 20 έτη.

Περιβαλλοντικά οφέλη
Για κάθε μονάδα ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε., δεν παράγεται ενέργεια από συμβατικές πηγές όπως είναι τα στερεά καύσιμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται το περιβάλλον από τα κατάλοιπα της μετατροπής της χημικής ενέργειας των στερεών καυσίμων σε ηλεκτρική. Εκτιμάται ότι 20 «πράσινες» κιλοβατώρες αντιστοιχούν στην φύτευση ενός δένδρου και στα πλεονεκτήματα που αυτό προσφέρει στο οικοσύστημα. Το ενεργειακό χρεωλύσιο υπολογίζεται.

Κοινωνικά οφέλη
Η ολοένα αυξανόμενη παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, μειώνει τα ποσοστά συμμετοχής της παραγωγής από ορυκτά καύσιμα. Συγκεκριμένα, στην Πτολεμαΐδα και την Μεγαλόπολη, η τοπική κοινωνία έχει επιβαρυνθεί αρκετά από την ύπαρξη αυτών των μονάδων παραγωγής με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του τοπικού πληθυσμού.
Έτσι, με την διείσδυση των Α.Π.Ε. επιτυγχάνεται η αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα και τις επιπτώσεις αυτών.

Μία εγκατάσταση ανεμογεννήτριας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Έχοντας σαν παράδειγμα μία εγκατάσταση ισχύος 10kW που βρίσκει εφαρμογή σε κτήριο η σε ακάλυπτους χώρους αυτών, ένα ενδεικτικό κόστος είναι τα 35.000 – 40.000 ευρώ, έχοντας λάβει υπόψη εξοπλισμό προερχόμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο νόμος 3908/2011, έρχεται να καλύψει το κενό του προηγούμενου αναπτυξιακού, εντάσσοντας τις ανεμογεννήτριες στο καθεστώς επιδότησης με ποσοστό που μπορεί να φθάσει το 55% του ύψους της επένδυσης.
Οι τράπεζες, από την άλλη πλευρά, δεν διαθέτουν κάποιο συγκεκριμένο προϊόν - όπως συμβαίνει στα φωτοβολταϊκά – αλλά εξετάζουν την κάθε περίπτωση ξεχωριστά, όπως θα συμβαίνει για κάθε επενδυτικό πλάνο.
Σημαντική είναι η ύπαρξη ιδίων κεφαλαίων μέχρι κάποιο ποσοστό.

Έχει παρατηρηθεί ότι εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας, έχουν ένα μέσο χρόνο ολοκλήρωσης τα 4 με 5 χρόνια. Η γραφειοκρατία σε συνδυασμό με την αδειοδοτική πολυπλοκότητα (Άδειες Παραγωγής, Εγκατάστασης και Λειτουργίας, ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ κλπ) που διέπει ένα έργο Α/Γ μεγάλης κλίμακας έχει αυτόν τον αντίκτυπο στους χρόνους ολοκλήρωσης. Για έργα μικρότερης κλίμακας, απλοποιείται η διαδικασία αδειοδότησης, διότι εξαιρούνται οι άδειες παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας με αποτέλεσμα να μειώνεται αισθητά ο χρόνος υλοποίησης.
Μία πρώτη εκτίμηση είναι περί τους 10-12 μήνες.

Δεν υπάρχουν καλύτερες και χειρότερες ανεμογεννήτριες. Το σωστό είναι να επιλέγουμε με βάση τα πιστοποιητικά που φέρει ο κάθε κατασκευαστής και τις εγγυήσεις που προσφέρει.
Κατά γενική ομολογία, εταιρίες που δραστηριοποιούνται χρόνια στον χώρο είναι και οι πλέον αξιόπιστες.
Υπάρχουν κατασκευάστριες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο των μικρών ανεμογεννητριών με τις περισσότερες από αυτές να είναι «νέες» στην αγορά.

Η συντήρηση των ανεμογεννητριών αφορά τον προληπτικό έλεγχο στις ηλεκτρομηχανολογικές συνδέσεις και περιοδικές συντηρήσεις στα κινούμενα μέρη αυτής. Ανάλογα τον τύπο και το μέγεθος αυτής, υπάρχει και το αντίστοιχο εγχειρίδιο συντήρησης της ανεμογεννήτριας.

Λαμβάνοντας σαν εγκατάσταση αναφοράς τα 10kW, ένα μέσο κόστος συντήρησης είναι τα 500 ευρώ το έτος. Περιλαμβάνει, προληπτικό έλεγχο σε όλα τα μέρη και τις ηλεκτρομηχανολογικές συνδέσεις της εγκατάστασης, καθώς και την περιοδική λίπανση των κινούμενων μερών.

Η άποψη τη GEBS είναι ότι, όπως και στα φωτοβολταϊκά, επενδύσεις σε ενέργεια πρέπει να είναι διασφαλισμένες από κάθε κίνδυνο. Άρα, η ασφάλιση της λειτουργίας του σταθμού, πρέπει να πραγματοποιείται.

Ο ΛΑΓΗΕ πληρώνει τον παραγωγό κάθε μήνα με ένα πάγιο ποσό – εκδίδοντας ο παραγωγός τα αντίστοιχα τιμολόγια. Στο τέλος του τετραμήνου, γίνεται η μέτρηση της παραγόμενης ενέργειας και η εκκαθάριση του λογαριασμού – με την έκδοση, πάλι, των αντίστοιχων τιμολογίων.

Το αν ο ΑΔΜΗΕ ή ο ΛΑΓΗΕ θα υφίσταται μετά από 20 χρόνια είναι κάτι το οποίο δυστυχώς δεν το γνωρίζει. Αυτό που είναι σίγουρο είναι οι ευρωπαϊκές πολιτικές δύσκολα θα χάσουν την αξιοπιστία τους.

Η Green Energy & Building Solutions βρίσκεται δίπλα σας σε κάθε στάδιο του έργου, από την μελέτη, την αδειοδότηση, την επιλογή και προμήθεια του εξοπλισμού μέχρι την τελική ρύθμιση και σύνδεση του σταθμού στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, έχει πιστοποιηθεί από τους Lloyd's σύμφωνα με το πρότυπο ISO-9001 για εγκατάσταση αιολικών σταθμών.

Μετά την επιτυχή σύνδεση του σταθμού στο δίκτυο και το πέρας της δοκιμαστικής του λειτουργίας – διαρκεί περίπου ένα μήνα – αρχίζει η καταγραφή της παραγόμενης ενέργειας. Οι πληρωμές καταβάλλονται με το πέρας του πρώτου μήνα λειτουργίας του σταθμού. Οι περιοδικές πληρωμές γίνονται κάθε μήνα με την έκδοση των αντίστοιχων τιμολογίων.

Πέραν των προβλεπόμενων εγγυήσεων του εξοπλισμού, η GEBS παρέχει εγγύηση καλής εγκατάστασης διάρκειας πέντε (5) ετών.